طلا، از دیرباز تاکنون، به عنوان یکی از گران‌ترین و محبوب‌ترین فلزات در جهان شناخته شده است. اما آیا به دنباله‌های زیبایی و ارزش طلا فکر کرده‌اید؟ یکی از مفاهیم مهم در مورد طلا، چگالی آن است. چگالی طلا علاوه بر اهمیت علمی، در مباحث مرتبط با جواهرسازی، معدن‌کاوی و حتی اقتصاد نقش بسزایی ایفا می‌کند.
در مفهوم ساده، چگالی طلا به معنای وزن واحد طلا در هر واحد حجم است. بدون شک، طلا یکی از فلزات با چگالی بالاتر است. در حقیقت، چگالی طلا برابر با 19.3 گرم بر سانتی‌متر مکعب است، که نشان‌دهنده وزن بزرگی است که می‌تواند در حجم کوچکی جا بگیرد.
چگالی به معنای مقدار توپر بودن یا همان تراکم یک ماده است. به زبان علمی، این چگالی خاصیتی است که نشان می‌دهد که میان اتم‌های یک ماده چقدر فاصله وجود دارد. اگر بخواهیم ساده‌تر بیان کنیم؛ چگالی نشان می‌دهد که وقتی دو ماده هم اندازه هستند، به دلیل تراکم اتم‌های یکی از آن‌ها، وزن سنگین تری را آن ماده شامل می‌شود.
طلا چگالی بالایی دارد، یک مترمکعب از آن ۱۹٬۳۰۰ kg وزن دارد. برای مقایسه: چگالی سرب ۱۱,۳۴۰ kg/m۳ و چگالی سنگین ترین عنصر یعنی اسمیم ۲۲,۶۱۰ kg/m است.
به طور مختصر باید گفت، چگالی یک ماده نسبت جرم به حجم است. چگالی بر حسب کیلوگرم(kg) یا گرم (g) اندازه گیری می‌شود. جالب است بدانید که فلزات چگالی بیشتری از آب دارند و به همین دلیل در آب ته نشین می شوند. به طور کلی چگالی فلزات با هم برابر نیستند. برای داشتن اطلاعات بیشتر، چگالی 4 فلز در زیر آورده شده است:
چگالی آلومینیوم 7/2
چگالی طلا3/19
چگالی سرب4/11
چگالی فولاد 58/ 7
طلا از فولاد سنگین‌تر می‌باشد، به بیان ساده‌تر یعنی این که چگالی طلا بیشتر از فولاد است. جالب است بدانید که اتم‌ها درون طلا به طور قابل توجهی متراکم می‌باشند. چگالی طلا تقریبا دو برابر سرب و دو و نیم برابر چگالی فولاد است. به دلیل تورق پذیری بالای طلا از این فلز در بسیاری از آزمایشات فیزیکی استفاده می شود. چگالی طلا 19.3 بوده که در برابر چگالی 4/11 سرب خیلی بیشتر است.
نحوه محاسبه چگالی طلا:
۱. ابتدا طلا را وزن کنید
طلا را با استفاده از ترازوی آشپزخانه یا ترازوی طلا فروشی وزن کنید. حواستان باشد که وزن را به گرم داشته باشید.
۲. استوانۀ مدرج را تا نصف از آب پر کنید
استوانه‌ای که بتواند طلا را در خودش جای بدهد، انتخاب کرده و تا نصفه پر کنید. درجه‌بندی آن باید به میلی‌لیتر یا سی‌سی باشد. اگر استوانۀ مدرج ندارید، می‌توانید از ظروف مدرج آشپزخانه‌ای استفاده کنید.
۳. سطح آب استوانه بدون طلا را ثبت کنید
ببینید چقدر آب در استوانه مدرج ریختید و مقدار آن را روی کاغذ ثبت کنید. حواستان باشد که ظرف روی سطح صاف باشد.
۴. طلا را در ظرف بیندازید
برای تشخیص طلا، آن را درون ظرف آب بیندازید و سطح جدید آب را روی کاغذ ثبت کنید. طلا را آرام داخل آب بیندازید تا آب بیرون نریزد.
۵. مقادیر را از هم کم کنید
برای مشخص‌کردن اینکه طلا باعث شده تا چقدر آب بالا بیاید، عدد اول را از عدد دوم کم کنید. مثلاً سطح اولیۀ آب ۱۸ میلی‌متر بوده و با انداختن طلا ۱۹ میلی‌متر شده است؛ در این صورت، اختلاف سطح ۱ میلی‌متر است.
۶. وزن طلا را بر اختلاف سطح آب تقسیم کنید
چگالی طلا برابر با جرم آن تقسیم بر حجم آن است. بدین طریق، چگالی طلای خود را محاسبه کنید و آن را با چگالی استاندارد طلا که ۱۹.۳ گرم بر میلی‌متر است، مقایسه کنید. اگر عددی که شما به دست آوردید، خیلی از این مقدار کمتر بود، به احتمال زیاد طلای شما اصل نیست. البته توجه داشته باشید که وجود برخی فلزات می‌تواند چگالی طلا را بالا برده و آن را به چگالی استانداردش نزدیک کند. مسئلۀ دیگر اینکه چگالی طلاهای مختلف (مثل طلای زرد و طلای سفید) با هم متفاوت است. این موضوع را نیز بررسی کنید.
این ویژگی بی‌نظیر طلا به دلیل تمامیت و سختی فلز است. چگالی بالای طلا به آن امکان می‌دهد تا به راحتی در جواهرسازی و صنایع مرتبط با آن به کار گرفته شود. همچنین، با توجه به چگالی بالای طلا، حجم کوچکی از طلا می‌تواند ارزش زیادی داشته باشد. به همین دلیل، طلا به عنوان یک سرمایه و استثمار قابل توجه در نظر گرفته می‌شود.
چگالی طلا علاوه بر جذابیت‌های جواهرسازی و ارزش اقتصادی، در زمینه‌های دیگر نیز اهمیت دارد. در صنایع معدن‌کاوی، چگالی طلا به عنوان یکی از عوامل تعیین‌کننده بهره‌وری و ارزش معدن مورد توجه قرار می‌گیرد. همچنین، در صنعت الکترونیک و فضایی، چگالی طلا برای استفاده در اتصالات الکتریکی و ساخت قطعات بسیار مهم است.
بنابراین، درک درست از چگالی طلا، به معنای درک عمیق از ارزش و زیبایی این فلز گرانبها است. طلا با چگالی بالا و ویژگی‌های خاص خود، همچنان جاودانه و منحصر به فرد در صنایع مختلف به کار می‌رود. بگذارید جذابیت چگالی طلا وارد دنیای شما شود و زیبایی این فلز گرانبها را با شکوهی بیشتر تجربه کنید.